راهنمای جامع نام‌گذاری محصولات سیسکو

۱. منطق کلی نام‌گذاری سیسکو: یک سیستم سلسله مراتبی

نام‌گذاری محصولات سیسکو بر اساس یک ساختار سلسله مراتبی طراحی شده است که از یک پیشوند مشخص برای تعیین نوع کلی دستگاه شروع شده و با افزودن شناسه‌هایی برای سری، نسل، قابلیت‌ها و پورت‌ها به یک کد کامل می‌رسد.

ساختار کلی (مثال فرضی):

$$\text{پیشوند} - \text{سریال/خانواده} \text{ عدد مدل اصلی } \text{ حرف نسل/قابلیت } \text{ پسوند مشخصه }$$

مثال واقعی: WS-C3850-48P-L

1. پیشوند (WS): نشان‌دهنده نوع دستگاه (سوئیچ دسکتاپ/دیتاسنتر).

2. سریال (C3850): نشان‌دهنده خانواده و سطح قابلیت (Catalyst 3850).

3. تعداد و نوع پورت (48P): ۴۸ پورت با قابلیت Power over Ethernet (PoE).

4. پسوند (L): نشان‌دهنده لایسنس پایه (LAN Base).

در ادامه، اجزای کلیدی این ساختار را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

۲. توضیح پیشوندها (Prefixes): شناسایی نوع تجهیز

پیشوند، اولین و مهم‌ترین بخش نام دستگاه است که بلافاصله مشخص می‌کند با چه نوع سخت‌افزاری سر و کار داریم: سوئیچ، روتر، یا تجهیزات امنیتی.

پیشوندمعنی (نوع تجهیز)دسته‌بندی اصلیWSWired Switch (سوئیچ شبکه سیمی)سوئیچ‌های دسکتاپ و دیتاسنترCCatalyst (عموماً برای سوئیچ‌های قدیمی‌تر یا سری‌های خاص)سوئیچ‌های قدیمی‌تر (قبل از استاندارد WS)ISRIntegrated Services Routerروترهای خدمات یکپارچه (بیشتر برای شعب و دفاتر کوچک/متوسط)ASRAggregation Services Routerروترهای خدمات تجمیع (برای هسته شبکه و ISPها)RVSmall Business Routerروترهای کسب و کار کوچکFirepower / FTDFirewall/Security Applianceتجهیزات امنیتی فایروالWLCWireless LAN Controllerکنترل‌کننده‌های شبکه بی‌سیم

۳. سری‌ها و خانواده‌ها (Series and Families): تعیین سطح عملکرد

پس از پیشوند، اعداد و حروف بعدی سطح و هدف اصلی دستگاه را مشخص می‌کنند. این بخش نشان‌دهنده سلسله مراتب قابلیت‌ها، ظرفیت بک‌پلن (Backplane) و ویژگی‌های پیشرفته است.

الف) سوئیچ‌های Catalyst (WS-)

سری‌های Catalyst پرکاربردترین سوئیچ‌های سیسکو هستند که خود به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• سری 1000/2960/1000 (پایه): مناسب برای دسترسی (Access Layer)، شبکه‌های کوچک یا محیط‌هایی که نیاز به قابلیت‌های پیشرفته (مانند لایه ۳) ندارند.

• سری 3000 (متوسط): رایج‌ترین سری در لایه دسترسی و تجمیع (Access/Distribution) برای سازمان‌های متوسط. این سری معمولاً قابلیت‌های لایه ۳ پایه را ارائه می‌دهد.

• سری 4000/4500 (ماژولار/قدرتمند): قابلیت‌های پیشرفته‌تر، ماژولار بودن و عملکرد بالاتر برای لایه تجمیع در شبکه‌های بزرگ.

• سری 6000/6500/6800 (هسته): سوئیچ‌های ماژولار با ظرفیت بسیار بالا برای لایه هسته (Core) شبکه‌های بزرگ سازمانی یا دیتاسنترها.

• سری 9000 (نسل جدید): جدیدترین معماری با قابلیت‌های مبتنی بر Intent-Based Networking (IBN)، امنیت پیشرفته (TrustSec) و عملکرد بالا (مانند 9200, 9300, 9400, 9500).

ب) روترهای خدمات یکپارچه (ISR - Integrated Services Routers)

روترهای ISR برای محیط‌های شعبه‌ای و شعب (Branch Office) طراحی شده‌اند و معمولاً شامل قابلیت‌های مدیا، امنیت VPN و WAN متعددی هستند.

• ISR 800/1000 (شاخه‌های بسیار کوچک): مناسب برای محیط‌های بسیار کوچک یا کاربردهای خاص.

• ISR 1000/2000: نسل جدیدتر با قابلیت‌های SD-WAN و ابعاد کوچک.

• ISR 4000: قوی‌ترین سری ISR، با قابلیت ماژولار بودن و عملکرد بالا برای شعب بزرگ و تجمیع ارتباطات.

ج) روترهای خدمات تجمیع (ASR - Aggregation Services Routers)

ASRها برای شبکه‌های بزرگتر، ارائه‌دهندگان سرویس (Service Providers) و لایه‌های تجمیع (Aggregation) در دیتاسنترها طراحی شده‌اند. این روترها با تمرکز بر توان عملیاتی بالا (Throughput) و مقیاس‌پذیری طراحی شده‌اند.

• ASR 9000: معروف‌ترین سری ASR که در هسته شبکه‌های ISPها و دیتاسنترهای بزرگ به کار می‌رود.

۴. حروف نسل و مدل (Generation and Feature Suffixes)

پس از شناسایی سری، حروف و اعدادی که در ادامه می‌آیند، نسل معماری، نوع پلتفرم و قابلیت‌های کلیدی آن دستگاه را مشخص می‌کنند.

الف) نسل‌ها (Generational Letters)

سیسکو از حروف خاصی برای نشان دادن نسل سخت‌افزاری استفاده می‌کند. این امر به ویژه در سری‌های Catalyst بسیار مهم است (مثلاً 3850 در مقابل 9300).

• X (eXtra Performance/Extended): معمولاً نشان‌دهنده یک نسخه ارتقاء یافته یا مدل با عملکرد بالاتر در همان سری است (مانند Catalyst 3750X).

• E (Enhanced): در برخی سری‌ها به معنای قابلیت‌های پیشرفته‌تر یا گسترش یافته نسبت به مدل پایه است.

• L (Lite/Legacy): در برخی موارد ممکن است نشان‌دهنده نسخه سبک‌تر یا قدیمی‌تر باشد، اما در پسوندها کاربرد بیشتری دارد.

ب) شماره‌های مدل اصلی (The Main Model Number)

این اعداد نشان‌دهنده ظرفیت کلی دستگاه هستند:

• سوئیچ‌ها: معمولاً ارقام بالاتر (مانند 9500) نشان‌دهنده ظرفیت بالاتر و قابلیت‌های لایه ۳ پیشرفته‌تر نسبت به ارقام پایین‌تر (مانند 9200) هستند.

• روترها (ISR): اعداد بالاتر (مانند 4000 در مقابل 1000) نشان‌دهنده توان عملیاتی بیشتر و انعطاف‌پذیری ماژولار بالاتر است.

۵. تعداد و نوع پورت‌ها: قلب مشخصات فیزیکی

این بخش از نام‌گذاری، دقیق‌ترین اطلاعات فیزیکی درباره پورت‌های دستگاه را ارائه می‌دهد و برای برنامه‌ریزی کابل‌کشی و PoE حیاتی است.

الف) تعداد پورت‌ها (Port Count)

اعداد متداول در پایان بخش مدل اصلی نشان‌دهنده تعداد پورت‌های اترنت استاندارد هستند:

• 12, 24, 48: رایج‌ترین تعداد پورت‌ها در سوئیچ‌های دسترسی.

• 92, 96: معمولاً برای سوئیچ‌های ماژولار یا دیتاسنتر که تعداد پورت‌های فیزیکی بیشتری دارند (مثلاً 96 پورت 10G در یک شاسی).

ب) نوع پورت‌ها و قابلیت‌ها (Port Types - Suffixes after Port Count)

این حروف، نوع پورت‌ها و قابلیت‌های برق‌رسانی را مشخص می‌کنند:

• P (PoE): Power over Ethernet. پورت‌هایی که قابلیت تأمین برق دستگاه‌هایی مانند تلفن‌های IP یا دوربین‌های امنیتی را دارند.

• U (UP/Uplink): پورت‌هایی با سرعت بالاتر (مانند 10G، 40G یا 100G) که برای اتصال به لایه تجمیع یا Core استفاده می‌شوند.

• T (Twisted Pair): پورت‌های مسی استاندارد.

• X (SFP/SFP+): پورت‌های فیبر نوری قابل تعویض (ماژولار).

• PoE+ / UPoE: نسخه‌های پیشرفته‌تر PoE که توان بیشتری را تأمین می‌کنند.

مثال:

• 48P: ۴۸ پورت اترنت با قابلیت PoE.

• 24T: ۲۴ پورت اترنت مسی استاندارد (بدون PoE).

• 48U: ۴۸ پورت برای آپلینک‌های با سرعت بالا.

۶. لایسنس‌ها و پسوندها (Licensing and Final Suffixes)

بخش انتهایی نام محصول، معمولاً به نوع لایسنس نرم‌افزاری و قابلیت‌های امنیتی آن اشاره دارد. این بخش تعیین‌کننده میزان پیچیدگی مدیریتی و قابلیت‌های امنیتی است.

الف) لایسنس‌ها در سری‌های Catalyst (9000/3850)

سیسکو از مدل لایسنس‌دهی سلسله مراتبی برای سوئیچ‌های مدرن استفاده می‌کند که در انتهای نام محصول مشخص می‌شود:

• L (LAN Base): کمترین سطح قابلیت‌ها. معمولاً شامل ویژگی‌های لایه ۲ پیشرفته و روتینگ استاتیک است. فاقد قابلیت‌هایی مانند Cisco DNA Center یا ویژگی‌های پیشرفته SDN.

• E (Network Essentials): سطح متوسط قابلیت‌ها. شامل امکانات پیشرفته‌تر مدیریتی و امنیتی نسبت به LAN Base.

• U (Network Advantage): بالاترین سطح قابلیت‌ها. شامل تمام ویژگی‌های پیشرفته مانند قابلیت‌های امنیتی کامل، Cisco DNA ترایال، و پشتیبانی کامل از SD-Access.

ب) پسوندهای امنیتی (K9)

این پسوندها اغلب در روترها و فایروال‌ها دیده می‌شوند و به قابلیت‌های رمزنگاری و امنیت اشاره دارند:

• K9: نشان‌دهنده وجود ماژول رمزنگاری سخت‌افزاری (مانند VPN و IPsec) در دستگاه. این پسوند معمولاً در روترهای ISR برای تأیید قابلیت‌های امنیتی کامل استفاده می‌شود.

ج) پسوندهای خاص

• -IP: در روترهای قدیمی‌تر، نشان‌دهنده قابلیت‌های پیشرفته IP است.

• -M: در برخی سوئیچ‌ها، نشان‌دهنده قابلیت‌های مالتی‌لایه (Multi-layer) است.

۷. مثال‌های واقعی و تجزیه و تحلیل کاربردی

برای درک بهتر، چند نمونه واقعی از محصولات رایج سیسکو را تجزیه و تحلیل می‌کنیم:

مثال ۱: سوئیچ دسترسی سازمانی

نام محصول: WS-C3850-48P-L

1. WS: سوئیچ شبکه سیمی (Wired Switch).

2. C3850: سری Catalyst 3850، یک پلتفرم محبوب در لایه دسترسی/تجمیع.

3. 48P: دارای ۴۸ پورت اترنت با قابلیت PoE (تأمین برق).

4. L: دارای لایسنس LAN Base (سطح پایه قابلیت‌ها).

نتیجه: این سوئیچ برای محیط‌هایی که نیاز به ۴۸ پورت دسترسی با PoE (مانند تلفن‌های IP) دارند، اما نیازی به قابلیت‌های بسیار پیشرفته SDN یا لایسنس‌های گران‌تر ندارند، مناسب است.

مثال ۲: روتر شعبه (ISR)

نام محصول: C1121X-8P

1. C1121X: روتر سری ISR 1000 (نسل جدید با قابلیت‌های پیشرفته‌تر).

2. 8P: احتمالاً ۸ پورت پشتیبانی‌کننده از PoE یا صرفاً یک مدل مشخص کننده ظرفیت پورت‌ها.

نتیجه: یک روتر کوچک و مدرن برای شعب کوچک تا متوسط که به دنبال SD-WAN و عملکرد مناسب هستند.

مثال ۳: سوئیچ دیتاسنتر (نسل جدید)

نام محصول: C9300-48UXM-N (نمونه‌ای فرضی با پسوندهای رایج)

1. C9300: سوئیچ سری ۹۳۰۰، پلتفرم قوی نسل جدید برای دسترسی/تجمیع.

2. 48UXM: ۴۸ پورت با ترکیبی از پورت‌های U (Uplink) و پورت‌های با قابلیت PoE یا ماژولار (X/M).

3. N (یا U): نشان‌دهنده لایسنس Network Advantage (بالاترین سطح).

نتیجه: یک سوئیچ پیشرفته و مقیاس‌پذیر برای استفاده در لایه دسترسی یا تجمیع در دیتاسنترها و شبکه‌های بزرگ که نیاز به امنیت و اتوماسیون کامل دارند.

۸. جمع‌بندی کاربردی برای خریداران و مدیران شبکه

درک ساختار نام‌گذاری سیسکو یک مزیت استراتژیک در خرید و مدیریت تجهیزات شبکه فراهم می‌کند:

برای خریداران و تیم تدارکات:

1. تطابق با نیازها: همیشه با پیشوند شروع کنید (آیا سوئیچ می‌خواهید یا روتر؟). سپس سری (1000، 3000، 9000) را چک کنید تا مطمئن شوید ظرفیت مورد نیاز برای تعداد کاربران و ترافیک را برآورده می‌کند.

2. هزینه و قابلیت‌ها (لایسنس): پسوند نهایی (L, E, U) را به دقت بررسی کنید. انتخاب مدل L به جای U می‌تواند در هزینه‌های اولیه صرفه‌جویی کند، اما در آینده ممکن است شما را از قابلیت‌های اتوماسیون محروم سازد.

3. بررسی PoE: اگر نیاز به نصب دوربین، تلفن IP یا اکسس پوینت‌های بی‌سیم دارید، وجود حرف P در مشخصات پورت حیاتی است.

برای مدیران شبکه و مهندسان:

1. برنامه‌ریزی ارتقا: نام‌گذاری به شما می‌گوید که دستگاه در چه نسلی قرار دارد. برای مثال، جایگزینی یک 3750 با یک 9300 نشان‌دهنده یک جهش نسل و بهبود قابلیت‌های امنیتی و معماری است.

2. شناسایی سریع: در عیب‌یابی یا صدور سفارش خرید، نام کامل دستگاه یک تصویر سریع از قابلیت‌های آن (PoE، تعداد پورت، لایه عملکردی) ارائه می‌دهد.

3. انتخاب روتر مناسب: تفاوت بین ISR (شعبه‌ای/متنوع) و ASR (تجمیع/هسته‌ای) از طریق پیشوندها کاملاً مشخص است و از خرید تجهیز نامناسب برای لایه‌های مختلف شبکه جلوگیری می‌کند.

با تسلط بر این ساختار، نام‌های پیچیده سیسکو از یک کد رمزآلود به یک نقشه راه شفاف تبدیل می‌شوند که مسیر توسعه و نگهداری زیرساخت شبکه شما را هدایت می‌کند.